3 yılda 31 bin kaza, 457 ölü: Kuzey Makedonya’da trafik güvenliği zayıf not aldı
En sık görülen ihlaller arasında hız sınırı aşımı, kırmızı ışık ihlali, yanlış sollama ve öncelik hakkı tanımama yer alıyor. Ayrıca birçok sürücünün ehliyetsiz araç kullandığı ve alkollü sürücü sayısının yüksek olduğu belirtiliyor.
Kuzey Makedonya’da 2020-2023 döneminde toplam 31.176 trafik kazası meydana gelirken, bu kazaların 15.724’ü ağır sonuçlar doğurdu ve 457 kişi hayatını kaybetti. Devlet Denetim Kurumu’nun (DZR) hazırladığı rapor, ülkedeki yol güvenliğiyle ilgili ciddi eksiklikleri ortaya koydu.
Rapora göre, 2015-2020 yıllarını kapsayan İkinci Ulusal Yol Güvenliği Stratejisi çerçevesinde belirlenen hedefler gerçekleştirilemedi. Genç sürücü ölümlerinin %30 azaltılması, ağır yaralanmaların %40 düşürülmesi ve çocuk ölümlerinin sıfıra indirilmesi gibi hedeflerin hiçbirine ulaşılamadı. 2020 yılında trafik kazalarında 8 çocuk yaşamını yitirirken, ciddi yaralanma sayısı 801 olarak kaydedildi.
Stratejiye dair değerlendirme ve etki analizi yapılmadığı gibi, hedeflerin gerçekleştirilmesini denetleyecek bir Koordinasyon Kurulu da oluşturulmadı. Üstelik, 2020 sonrasında yeni bir ulusal strateji hazırlanmadı.
Altyapı Var, Uygulama Yok
Avrupa Birliği’nin finanse ettiği Ulusal Ulaştırma Stratejisi (2018-2030) ve Akıllı Ulaştırma Sistemleri Stratejisi (2023-2032) gibi belgeler hazırlanmış olsa da, uygulama ve takip mekanizmalarının eksikliği dikkat çekiyor. Ayrıca, 210.000 avro harcanan bazı yazılım ve ekipmanlar hiçbir kurum tarafından kullanılmıyor.
Veri Eksikliği ve Teknik Sorunlar
Trafik kazaları veritabanı Avrupa standartlarına (CADaS) tam uyumlu değil; özellikle kazaların coğrafi koordinatları eksik. Kuzey Makedonya İçişleri Bakanlığı'nın elinde bulunan “Safe City” sistemi de yasal düzenlemeler yetersiz olduğu için trafik cezalarında kullanılmıyor.
En sık görülen ihlaller arasında hız sınırı aşımı, kırmızı ışık ihlali, yanlış sollama ve öncelik hakkı tanımama yer alıyor. Ayrıca birçok sürücünün ehliyetsiz araç kullandığı ve alkollü sürücü sayısının yüksek olduğu belirtiliyor.
Eğitim ve Denetim Yetersiz
Trafik güvenliğiyle ilgili farkındalık kampanyaları yürütülse de, bu kampanyaların etkisi ölçülmüyor. Bazı teknik kontrol istasyonlarının, Motorlu Taşıtlar Sicil ve Güvenlik Kurulu'na (RSBSP) ödemesi gereken ücretleri eksik yatırdığı ve bu durumun 35.000 avro zarara yol açtığı tespit edildi.
Sonuç ve Öneriler
DZR, yol güvenliği konusunda insan kaynağının artırılması, kurumlar arası koordinasyonun güçlendirilmesi, denetim ve veri sistemlerinin modernize edilmesi ve etkili bir izleme ve değerlendirme mekanizması kurulması gerektiğini belirtti. Yeni bir ulusal strateji oluşturulması ise en acil ihtiyaçlardan biri olarak öne çıkıyor.
