Katolik Kilisesi'nde tarihi değişim: Yeni Papa kim olacak?

Teorik olarak, her vaftizli Katolik Papa olabilir, ancak bu görev her zaman Katolik Kilisesi'nin yüksek rütbeli görevlilerine, kardinal olarak bilinen kişilere verilmiştir.

Papa Fransuva'nın ölümünün ardından, kimisinin onun halefinin olacağına dair ilgi artmış durumda. Teorik olarak, her vaftizli Katolik Papa olabilir, ancak bu görev genellikle Katolik Kilisesi'nin yüksek rütbeli görevlilerine, yani kardinalerine verilmektedir. Kardinaller, yeni Papayı seçerler.

Dünyada 252 kardinal bulunmaktadır (2025 yılı 19 Şubat itibariyle), ki genellikle bunlar piskopos da olmaktadır. Yalnızca 80 yaşın altındaki kardinallerin Papa seçme hakkı vardır.

Bu "elektör kardinal"lerin sayısı genellikle 120 civarına düşer, ancak şu anda Papa seçme hakkına sahip 138 kardinal bulunmaktadır. (Papa Fransuva, Aralık 2024'te 21 yeni kardinal atamıştır.) Yeni bir Papa seçildiğinde, tüm kardinaller Vatikan'a, Roma'ya davet edilir ve burada papalık konklavı düzenlenir.

Bu seçim süreci, neredeyse 800 yıldır çok az değişiklikle devam etmektedir.

Şu anda, olası kardinal adaylarının isimleri konuşulmaktadır. Adayların farklı kökenleri, Katolik Kilisesi'nin küresel varlığını yansıtmaktadır. Seçimlerin, Papa Fransuva'nın boşanmışlar, eşcinseller ve mültecilerle ilgili daha liberal yaklaşımını destekleyen ilerici adaylar ile bu gündemi reddeden muhafazakar adaylar arasında geçmesi bekleniyor.

İşte yeni Papa olmak için öne çıkan bazı adaylar:

Peter Turkson, 76 yaşında
Gana doğumlu olan Turkson, Cape Coast piskoposu olarak görev yaptı ve Afrika'da güçlü bir etki yaratabilirdi. Papa Fransuva, onu Güney Sudan'a barış elçisi olarak göndermişti. Eşcinsel ilişkiler konusunda ortada bir tutum sergileyen Turkson, Afrika'daki bazı yasaların çok katı olduğunu düşünüyor, ancak Afrika'nın bu konuda kendi görüşlerine saygı gösterilmesi gerektiğini belirtiyor. 2013 konklavında Papa Fransuva seçilirken, Turkson bahisçiler arasında favoriydi.

Luis Antonio Tagle, 67 yaşında
Eski Manila Başpiskoposu, bahisçiler tarafından önde gelen favorilerden biri olarak görülüyor. Asya'dan gelen ilk Papa olma potansiyeline sahip, çünkü bu bölge, Katolik nüfusunun en hızlı büyüdüğü yerlerden biri. Filipinler'deki kürtaj haklarına karşı çıkan Tagle, genellikle daha liberal bir aday olarak kabul ediliyor. Katolik Kilisesi'nin boşanmışlar ve eşcinseller konusunda daha yumuşak bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini savunuyor.

Pietro Parolin, 70 yaşında
Vatikan Devlet Sekreteri olarak Papa Fransuva ile yakın çalıştı ve bu nedenle "devamlılık" temsilcisi olarak görülüyor. Parolin, oldukça ılımlı bir isim olarak kabul edilse de, bazı durumlarda Papa Fransuva'nın daha liberal tutumlarından daha muhafazakar bir yaklaşım sergileyebiliyor. 2015'te İrlanda'nın eşcinsel evlilikleri yasallaştırmasının ardından "insanlık için bir yenilgi" olarak nitelendirmişti. Son zamanlarda, Vatikan ile Çin arasındaki 2018 anlaşmasındaki rolü nedeniyle eleştirilmiştir.

Péter Erdő, 72 yaşında
Budapeşte Başpiskoposu olan Erdő, eski Sovyet bloğundan gelen ikinci Papa olma yolunda. Aynı zamanda, komünist rejime karşı direnen eski piskopos József Mindszenty'nin rehabilite edilmesini savunuyor. Erdő, katı muhafazakar bir görüşe sahip ve boşanmış ya da yeniden evlenen Katoliklerin kutsal ekmek almasına karşı çıkıyor.

José Tolentino, 59 yaşında
Madeira doğumlu Tolentino, Vatikan'da bir dizi görevde bulundu. Genç yaşta bir aday olan Tolentino, dini bilim insanlarının modern dünyayla daha fazla etkileşimde bulunmasını, sinema ve müzik gibi alanlar aracılığıyla teşvik etmeyi savunuyor.

Matteo Cuppi, 69 yaşında
Bologna Başpiskoposu olan Cuppi, 2019 yılında Papa Fransuva tarafından kardinal olarak atanmıştı. 2022 yılında Papa'nın Ukrayna için barış elçisi oldu ve Moskova'yı ziyaret ederek "insanlık jestleri" teşvik etmeye çalıştı. Putin ile görüşme fırsatını bulamasa da, Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kiril ile bir araya geldi.

Mario Grech, 68 yaşında
Malta'nın Gozo piskoposu olan Grech, şu anda piskoposlar sinodunun genel sekreteridir. Kilisenin, eşcinsel çiftler ve boşanmışlar ile ilgili daha modern bir dil kullanması gerektiğini savunuyor. Ancak, kendisini hala biraz gelenekçi olarak kabul ediyor.

Robert Sarah, 79 yaşında
Fransız Gine doğumlu Sarah, hâlâ en büyük adaylardan biri olarak görülüyor, ancak yaşının onun lehine olmadığı düşünülebilir. Vatikan'da, Papa II. John Paul'dan bu yana görev yapıyor. Sarah, muhafazakar bir yaklaşım sergileyerek, toplumsal cinsiyet ideolojisini tehdit olarak görüyor ve sıkça İslamcı radikalizme karşı duruyor.