Helsinki Komitesi’nden tepki: Meclis, özgürlük alanlarını daraltamaz
Anayasa’ya göre, Kuzey Makedonya vatandaşları önceden bildirimde bulunmadan ve özel bir izin almadan barışçıl şekilde toplanma ve protesto yapma hakkına sahiptir.
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Meclisi'nde, Meclis binası çevresinin "güvenlik bölgesi" ilan edilmesini öngören yasa tasarısı hızlandırılmış prosedürle görüşülmeye başlandı. Helsinki İnsan Hakları Komitesi, yasa tasarısına sert tepki göstererek, bu girişimin temel insan haklarını ihlal edeceği uyarısında bulundu.
Komite’nin açıklamasına göre, söz konusu yasa tasarısı; Meclis binası çevresinde protesto, kamuya açık toplantılar, dron uçuşları, inşaat faaliyetleri ve altyapı yerleştirilmesini yasaklayan ciddi kısıtlamalar getiriyor. Tasarının gerekçesi olarak "güvenlik sebepleri" gösteriliyor.
Ancak Helsinki Komitesi, bu kadar önemli ve özgürlükleri sınırlayıcı bir düzenlemenin neden bu kadar aceleyle ve halkla hiçbir açık tartışma yapılmadan geçirilmeye çalışıldığını sorguladı. Ayrıca, yasa kabul edildiği gün yürürlüğe girecek şekilde hazırlanmış olması da eleştirildi. Komite, Anayasa Mahkemesi’nin geçmişte bu tür gerekçesiz aceleci uygulamaları iptal ettiğini hatırlattı.
Komite, özellikle protesto ve gösterilerin yasaklanmasının gerekçesi olarak altyapı faaliyetlerini engellemenin gösterilmesini "anlamsız" buldu. Açıklamada, bu yaklaşımın Meclis’in işleyişini korumak bahanesiyle halkın barışçıl toplanma ve ifade özgürlüğünün önünü tıkayacağı belirtildi.
Anayasa’ya göre, Kuzey Makedonya vatandaşları önceden bildirimde bulunmadan ve özel bir izin almadan barışçıl şekilde toplanma ve protesto yapma hakkına sahiptir. Bu hakkın sınırlandırılması ancak savaş veya olağanüstü hâl durumunda mümkündür. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de genel protesto yasaklarını tolere etmemekte ve sadece ciddi kamu düzeni tehditleri durumunda, daha az kısıtlayıcı önlemler yetersiz kalıyorsa sınırlamaları haklı bulmaktadır.
Bu çerçevede Helsinki Komitesi, yasa tasarısının derhal geri çekilmesini talep etti. Komite, yasa yapıcıları insan haklarının korunması ve özgürlüklerin kısıtlanmaması konusunda daha sorumlu davranmaya çağırdı.
