İran-İsrail savaşı senaryosu: Ekonomik ve jeopolitik deprem
Uzmanlara göre en büyük risk, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali. Küresel petrol ticaretinin yaklaşık beşte biri bu boğazdan geçiyor.
İsrail’in İran topraklarına yönelik hava saldırıları sonrası Orta Doğu’da tırmanan gerilim, küresel petrol piyasalarını sarstı. Brent tipi ham petrolün varil fiyatı bir günde %7,2 artarak 74,23 dolara yükseldi. Gün içinde artış %10’u aşarak Ocak ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Arz Kesintisi Endişesi: Fiyatlar Artabilir
Uzmanlar, İsrail ve İran arasında büyüyen çatışmanın Orta Doğu’daki petrol arzını riske atabileceği uyarısında bulunuyor. Ham petrol fiyatlarındaki yükseliş, yakıt, gıda ve diğer temel ürünlerde de zam baskısını beraberinde getirebilir.
Buna rağmen, mevcut fiyatlar hâlâ geçen yılın aynı dönemine göre %10 daha düşük ve 2022’deki Rusya-Ukrayna savaşının ardından görülen 100 dolar seviyesinin oldukça altında.
Borsalar Düştü, Güvenli Limanlara Yöneliş Başladı
Jeopolitik risklerin artmasıyla birlikte Asya ve Avrupa borsalarında sert düşüşler yaşandı. Japonya’da Nikkei %0,9, Londra FTSE 100 endeksi %0,39 değer kaybetti. ABD’de Dow Jones %1,79, S&P 500 ise %0,69 geriledi.
Yatırımcılar ise altın ve İsviçre frangı gibi güvenli limanlara yöneldi. Altının ons fiyatı %1,2 artışla 2 ayın zirvesine çıkarak 3.423,30 dolara yükseldi.
Yeni Saldırılar ve Misillemeler
İsrail'in İran'ın nükleer tesislerine ve askeri komuta merkezlerine saldırmasının ardından İran yaklaşık 100 insansız hava aracını İsrail'e göndererek karşılık verdi. Bu gelişme piyasalardaki endişeyi daha da artırdı.
Uzmanlar Uyarıyor: Petrol 100 Doları Görebilir
Wanda Insights’tan Vandana Hari, BBC’ye yaptığı açıklamada, mevcut krizin hızla yatışabileceğini ancak geniş çaplı bir savaş riskinin de göz ardı edilemeyeceğini vurguladı. Capital Economics ise, İran’ın üretim ve ihracat altyapısına saldırı olması durumunda Brent petrolün 80-100 dolar seviyelerine yükselebileceğini belirtti.
Kritik Geçiş Noktası: Hürmüz Boğazı
Uzmanlara göre en büyük risk, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimali. Küresel petrol ticaretinin yaklaşık beşte biri bu boğazdan geçiyor. Olası bir deniz taşımacılığı kesintisi, enerji piyasasında daha büyük dalgalanmalara yol açabilir.
RAC (İngiltere Otomobil Kulübü) yetkilisi Rod Dennis, rafineri fiyatlarındaki artışın akaryakıt pompa fiyatlarına yansımasının zaman alacağını, ancak durumun dikkatle izlenmesi gerektiğini ifade etti.
MST Financial’dan Saul Kavonic ise, “Piyasa şu anda ilk şok dalgasına tepki veriyor. Ancak önümüzdeki günlerde durumun daha da tırmanıp tırmanmayacağını göreceğiz,” dedi.
