Yunanistan'ın Delos adası yok olmak üzere
Ege Denizi’nin ortasında yer alan Delos Adası, Apollon ve Artemis'in doğum yeri olarak anılırken, şimdi antik kalıntıları sularla boğuşuyor.
UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan ada, deniz seviyesinin yalnızca bir metre üzerinde. Fırtınalı günlerde dalgalar, antik tiyatronun taşlarını dövüyor, mozaiklerle kaplı eski yerleşim alanlarına ulaşıyor. Bir zamanlar 30 bin kişinin yaşadığı ada, Yunanistan’ın en önemli arkeolojik alanlarından biri olmasına rağmen hızla yok oluyor.
20 METRELİK GERİ ÇEKİLİŞ
Fransa Atina Okulu’ndan arkeolog Veronique Chankowski, 30 yıldır Delos’ta çalışıyor. Adadaki değişimi yakından gözlemleyen Chankowski, "Bazı kalıntılar artık su altında. Deniz yaklaşık 20 metre içeri girdi. Her gün biraz daha yok oluşa tanıklık ediyoruz" dedi. Apollon Tapınakları ve meşhur Taş Aslanlar Terası'nın bir kısmı, yalnızca birkaç santimetre farkla sular altında kalmaktan kurtulmuş durumda.
BİLİMSEL UYARILAR
World Human Forum’un düzenlediği Alpha Mission - Delos 2025 Konferansı'na katılan iklim bilimci Hans Joachim Schellnhuber, yüzyıl sonunda deniz seviyesinin 2 metreye kadar yükselebileceğini, daha uzun vadede ise bu rakamın 10 ila 20 metreye ulaşabileceğini belirtti. Bu durumda, Delos’ta sadece üç tepe dışında her şeyin denizin altında kalacağı öngörülüyor.
DUVAR ÇÖZÜM MÜ?
Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden çevre mühendisi Costas Synolakis, adayı çevreleyecek bir deniz duvarı inşa etmenin düşünülebileceğini, ancak bunun sürdürülebilir olmadığını belirtiyor. "Bir duvar inşa edersiniz, sonra bir tane daha gerekebilir. Kalıcı çözüm karbon salımını hemen durdurmaktır" dedi. Yine de, CO2 salınımı durdurulsa bile deniz seviyesinin en az 30 yıl daha yükselmeye devam edeceği öngörülüyor.
YENİ NESİL YAPILAR, YENİ UMUTLAR
Schellnhuber, beton ve çelik yerine sürdürülebilir malzemelerle inşa edilen yapılarla atmosferden karbon çekilebileceğini savunuyor. Ahşap ve bambu gibi malzemelerin kullanımıyla, hem yapı sektörü dönüştürülebilir hem de iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir adım atılabilir.
Yunanistan’da 'Hayalet Köyler' çoğalıyor
BELGELENME VE KORUMA SÜRECİ
Delos’un kaderi belirsiz olsa da, adadaki arkeologlar kayıtlama çalışmalarını sürdürüyor. Chankowski, "Her şeyi belgelemek zorundayız. Tuzlu suyla temas başladığında neler yapılabileceğine dair çözümler geliştirmeliyiz" diyor. Ada şu an için yalnızca arkeologlara ve bekçilere açık olsa da, tüm dünya için geçmişin sulara gömülüşünü simgeliyor.
