AB’den 13 yeni kritik maden projesi: Sırbistan lityum üssü olacak

Avrupa Birliği, bu hafta Birlik dışındaki stratejik (kritik) maden projeleri kapsamında 13 yeni yatırım açıkladı. Bu projelerin amacı, enerji dönüşümü, savunma ve havacılık gibi stratejik sektörlerde kullanılan metallerin ve minerallerin AB içi tedarikini güvence altına almak.

Açıklanan projeler, 2023’te yürürlüğe giren Kritik Hammaddeler Yasası doğrultusunda hazırlandı. Bu yasa kapsamında AB, 2030 yılına kadar:

• İhtiyacının %10’unu kendi sınırları içinde çıkarmayı,

• %40’ını arıtmayı,

• ve %25’ini geri dönüştürmeyi hedefliyor.

Yeni yatırım paketinde 10 proje, elektrikli araç bataryalarında ve enerji depolama sistemlerinde kullanılan lityum, kobalt, manganez ve grafit gibi malzemelere odaklanıyor.

Projeler şunları kapsıyor:

• Nadir metaller için Malavi ve Güney Afrika,

• Diğer kritik kaynaklar için: Birleşik Krallık, Kanada, Grönland, Kazakistan, Madagaskar, Norveç, Ukrayna, Zambiya, Brezilya, Fransız toprağı Yeni Kaledonya...

• Ve dikkat çeken gelişme: Bu stratejik projelerden biri Sırbistan’da.

Sırbistan’daki proje, dünya madencilik devi Rio Tinto tarafından yürütülecek. 2022 yılında Sırbistan hükümeti şirketin ruhsatını iptal etmişti, ancak 2024'te mahkeme kararıyla haklar geri verildi.

Yeni açıklamada Rio Tinto, yılda 58.000 ton lityum karbonat üretimi öngördüklerini belirtti. Bu da AB’nin lityum ihtiyacının %90’ını karşılayabilecek kapasite anlamına geliyor.

AB, tüm bu projeler için toplamda 5,5 milyar avro değerinde yatırım öngörüyor.

Avrupa Komisyonu, üye ülkeler ve uluslararası finans kuruluşları tarafından koordineli finansal destek ve alıcı ilgisi sağlanacak.

Bu gelişme, Sırbistan’ı Avrupa’nın stratejik hammadde merkezlerinden biri haline getirme potansiyeli taşıyor. Aynı zamanda, Balkanlar’daki jeopolitik önemini de daha da artırabilir.